Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Elblągu pod patronatem Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego zainicjował szereg działań w ramach obchodów jubileuszu 550 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Został opracowany program oferujący różnorodne przedsięwzięcia o charakterze dydaktycznym. Program skierowany jest do zainteresowanych nauczycieli i uczniów wszystkich typów szkół i placówek oświatowych nie tylko na terenie naszego województwa.
Dzięki zaplanowanym przedsięwzięciom pragniemy inspirować i łączyć kadrę pedagogiczną w ramach obchodów jubileuszu. Naszym zadaniem jest podkreślenie, że Mikołaj Kopernik jako ceniona postać związana z historią Polski jest przede wszystkim bohaterem społeczności regionalnej. Przez znaczną część życia związany Warmią stanowi element jakże ważny dla naszej Małej Ojczyzny. W oparciu o jego postać społeczność regionalna może się jednoczyć i na bazie postaci budować też własną tożsamość, co jest szczególnie ważne w kształtowaniu postaw obywatelskich i patriotyzmu lokalnego.
Pamiętajmy o tym, że dzisiejsze
szlaki człowieka w kosmos torował Mikołaj Kopernik.
Stanisław Szostakowski
Wspaniałość postaci Kopernika jako człowieka renesansu, jego wszechstronność zainspirowała nas do projektowania przedsięwzięć służących również m.in. rozwojowi kreatywności, krytycznego myślenia, ekspresji twórczej, dociekliwości, eksperymentowania i in. Ważnym motywem przedsięwzięć w ramach obchodów jest radość ze wspólnoty i budowa kapitału społecznego w środowisku nauczycielek i nauczycieli.
Tytuł programu to parafraza książki Michaela J. Gelba "Myśleć jak Leonardo da Vinci. Siedem kroków do genialności na co dzień". Obaj wybitni przedstawiciele renesansu urodzili się w odstępie 21 lat. Leonardo da Vinci w 1452 roku, a Mikołaj Kopernik w 1473 r. Michael J. Gelb, inspirując się biografią i dokonaniami włoskiego geniusza, stworzył siedem zasad cechujących wybitne umysły, poczynając od curiosita (dążeniu do ciągłego uczenia się) i dimostrazione (samodzielnej nauce opartej na praktycznych doświadczeniach), a skończywszy na corporalita (kształtowaniu wdzięku, kondycji fizycznej, zrównoważeniu ciała i umysłu). Pragniemy, by te zasady przyświecały wszystkim angażującym się w proponowane w ramach programu przedsięwzięcia.
Nadrzędnym, ogólnym celem jest upamiętnienie 550 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika poprzez realizację przedsięwzięć mających na celu aktywizację kadry pedagogicznej szkół i placówek oświatowych w zakresie pogłębienia wiedzy na temat życia i osiągnięć Mikołaja Kopernika oraz służących doskonaleniu zawodowemu nauczycieli. Mamy nadzieję, że cel zostanie osiągnięty m.in. poprzez zaangażowanie nauczycieli, a pośrednio ich uczniów w realizację i udział w obchodach rocznicowych, poszerzenie i ugruntowanie wiedzy na temat życia i osiągnięć Mikołaja Kopernika, kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich, umacnianie poczucia dumy narodowej w społeczności lokalnej oraz budowanie postaw odpowiedzialności za losy innych przez pryzmat działań wielkiego Polaka, a także rozwijanie kreatywności, umiejętności planowania i zaangażowania we wspólne działania dla dobra ogółu, rozwijanie umiejętności współdziałania i współpracy w zespole, doskonalenie zawodowe nauczycieli.
Spośród zaplanowanych przedsięwzięć chcemy szczególnie polecić:
- konkurs dla nauczycieli i uczniów p.t. „Poster: Mikołaj Kopernik — życie związane z Warmią”, którego celem jest upowszechnienie wiedzy o M. Koperniku. Konkurs jest w trakcie realizacji, jednak zainteresowani nauczycieli mogą jeszcze dokonać zgłoszenia. Podsumowanie konkursu zaplanowane jest na maj 2022 roku;
- konkurs dla nauczycieli na najlepszy scenariusz zajęć edukacyjnych p.t. „Mikołaj Kopernik człowiek renesansu”. Dzięki temu działaniu zostaną opracowane materiały dydaktyczne rozwijające kreatywność i zdolności uczniów. Autorzy najlepszych scenariuszy, których prace zostaną opublikowane w Doskonaleniu Otwartym wezmą udział w wyjeździe edukacyjnym. Podsumowanie zaplanowane jest na październik 2022 rok;
- konkurs plastyczny „Kiedy myślę o Mikołaju….(Koperniku)”. Zadaniem jest przygotowanie przez nauczycieli z różnych etapów edukacyjnych (indywidualnie lub zespołowo) pracy plastycznej – plakatu łączącego funkcję informacyjną z artystyczną. Zarówno w fazie projektowania, jak i wykonania plakatu, uczestnicy powinni zastosować nietypowe i twórcze rozwiązania w formie plastycznej, jak też w sposobie przekazywania treści;
- warsztaty metodyczne dotyczące tworzenie lapbooków tematycznych p.t. „Ja we Wszechświecie” dla nauczycieli edukacji wczesnej edukacji oraz warsztaty „A cóż piękniejszego nad niebo…” dla nauczycieli przedmiotów przyrodniczych;
- warsztaty terenowe p.t. „Obserwacje nieba Mikołaja Kopernika”, by udoskonalić umiejętności geograficzno – astronomiczne, a w ramach warsztatów nocna obserwacja nieba, propagowanie astronomii, poznanie przyrządów optycznych służących do obserwacji astronomicznych dawniej i dziś. Drugi zaplanowany wyjazd p.t „Śladami Mikołaja Kopernika. Dlaczego Warmia zapisała się w kartach historii wielkiego polskiego astronoma?” ma na celu zapoznanie z życiem i twórczością Mikołaja Kopernika, poznanie miast oraz zabytków Warmii, w których zostawił swój ślad wielki Polak
- w ramach programu zostanie opracowany Biuletyn Doskonalenia Otwarte pt. „Być jak Kopernik, czyli siedem kroków do rozwoju” w celu upowszechnienia dobrych praktyk w oparciu o wszystkie działania zrealizowane w ramach jubileuszu.
Program "Być jak Mikołaj Kopernik, czyli siedem kroków do rozwoju" ma również na celu wypracowanie materiałów dydaktycznych, dzięki którym nauczyciele przybliżą swoim uczniom postać wybitnego polskiego astronoma, matematyka, kartografa, lekarza itd. oraz poszerzą swoje umiejętności w zakresie rozwijania kreatywności i zdolności uczniów.
Dlaczego tak ważne wydaje nam się uczczenie tego jubileuszu? Trudno sobie wyobrazić wychowanie patriotyczne bez uwzględnienia aspektu regionalizmu. Edukacja regionalna powinna opierać się na starej zasadzie poznania: od tego, co bliskie, do tego, co odległe. Pominięcie ogniwa edukacji regionalnej może spowodować brak poczucia więzi, a tym samym obojętność na los Małej Ojczyzny oraz własny los. Szczególnie ważne jest to na terenach, które przynależą do naszego województwa, gdzie zaczęli napływać mieszkańcy z innych regionów Polski. Osiedlali się na tych ziemiach z różnych powodów. Większość z racji wypędzenia z ziem rodzinnych na Kresach, wskutek akcji „Wisła”, część pochodząca z centralnej Polski – wskutek nakazów pracy lub przymusu egzystencjalnego – za chlebem. Adaptacja w nowym miejscu zamieszkania nie była łatwa – świadoma i dobrowolna właściwie nie występowała w pierwszym pokoleniu po wojnie. Utożsamienie się z nowym regionem, z nową przestrzenią, nową społecznością, nie może pojawić się z dnia na dzień.
Znamienne jest to, że uczniowie z woj. warmińsko-mazurskiego znają cenione postaci czy znaczące wydarzenia związane z historią Polski to podobne pytania dotyczące regionu z reguły pozostają bez odpowiedzi. Tymczasem społeczności regionalne potrzebują pewnych mitów związanych z wydarzeniami czy bohaterami, wokół których jednoczą się i na których budują własną tożsamość. Tak przecież rodzi się system wartości, będący podstawą patriotyzmu. Świadomość tego, że postać Mikołaja Kopernika jest ściśle związana z tym terenem, że żył i działał tu gdzie my dziś żyjemy i działamy może być ważnym elementem budującym więź młodego pokolenia z tą niszą geograficzną, przyrodniczą i ludzką czyli naszą Małą Ojczyzną.
Magdalena Jankun, Irena Poździech