W dobie zdalnego nauczania, które zaskoczyło rzeczywistość szkolną koniecznością przyspieszonej cyfryzacji procesu dydaktycznego, pojawia się wiele pytań o miejsce wychowania fizycznego w nowych realiach. Odpowiedzi na te pytania nie znajdziemy w rozwiązaniach prawnych, przyjętych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, które umożliwiają szkołom realizację nauczania „on-line” od 25 marca 2020 r.
Informacji na temat zdalnej pracy z uczniami na lekcjach wychowania fizycznego nie otrzymamy także po wejściu na proponowane przez MEN strony: www.epodreczniki.pl, www.cke.gov.pl, www.gov.pl/zdalnelekcje,www.men.gov.pl Na czas pandemii przyjęto rozwiązanie cedujące organizację zdalnego nauczania na barki dyrektorów szkół, dla których sprostanie wymaganiom władz oświatowych i głosom rodziców, narzekających na przeciążenie całych rodzin zadaniami do samodzielnej realizacji w domu, stanowi nie lada wyzwanie. Priorytetem staną się z pewnością przedmioty egzaminacyjne, a realizacja podstawy programowej z wychowania fizycznego powierzona zostanie w praktyce inwencji nauczycieli.
Na pomoc, oczywiście możemy liczyć w Internecie. Codziennie napotykamy przykłady niesamowitej kreatywności użytkowników portali społecznościowych w organizacji domowych zajęć ruchowych. Wiele z nich jest godnych polecenia. Niniejszy artykuł jest próbą usystematyzowania możliwości organizacji zdalnego nauczania wychowania fizycznego i promocji aktywności ruchowej, możliwej do podejmowania w warunkach domowych.
Pierwszym nasuwającym się pomysłem jest realizacja treści podstawy programowej dotyczących edukacji zdrowotnej. Ale czy tylko? Na przykładzie nowej podstawy dla 4-letniego liceum i 5-letniego technikum widać bogactwo inspiracji. Znajdziemy tam pomysły opracowań teoretycznych, które możemy zlecić w postaci samodzielnej pracy do wykonania. Praktycznie każdy blok tematyczny w zakresie wiedzy nadaje się do takich zastosowań. Również w zakresie umiejętności, które uczniowie mogą samodzielnie opanować, zawarte są konkretne wytyczne w blokach „Rozwój fizyczny i sprawność fizyczna”, „Aktywność fizyczna”, ”Bezpieczeństwo w aktywności fizycznej”, „Edukacja zdrowotna”.
Warto zatem sięgnąć jeszcze raz do zapisów podstawy programowej i wskazówek metodycznych do jej realizacji. Jako pomoc zamieszczam link do prezentacji dotyczącej nowej podstawy programowej w szkole ponadpodstawowej.
W okresie zdalnego nauczania pożyteczne byłoby polecanie uczniom wybranych tytułów filmów o tematyce sportowej, książek, biografii mistrzów sportu. Stanowi to potężne narzędzie motywacji do uprawiania aktywności fizycznej, szczególnie dla najmłodszych.
Treści teoretyczne możemy realizować przesyłając materiały, zlecając prace do wykonania, ale także w formie bezpośredniej pracy z uczniami za pomocą komunikatorów internetowych. Przydatnym narzędziem, umożliwiającym oprócz standardowych funkcji video czatu, również stosowanie prezentacji, udostępnianie dokumentów do wspólnej edycji, stosowanie wirtualnej tablicy, jest aplikacja dostępna z poziomu konta Google: „Hangouts Meet”. Wystarczy zorganizować telekonferencję, zaprosić uczniów do uczestniczenia w niej i korzystać ze wszystkich możliwości jakie daje oprogramowanie. Zachęcam do zapoznania się z instrukcją korzystania z programu.
Jako pomysł na lekcję dotyczącą nowej piramidy zdrowego żywienia i stylu życia dzieci i młodzieży dodaję link do prezentacji.
Zdalne zajęcia wychowania fizycznego nie powinny ograniczać się do realizacji treści teoretycznych. Powinniśmy nakłaniać uczniów do podejmowania aktywności możliwej do wykonania w domu. Inspiracje znajdziemy w publikacjach internetowych, których bogactwo napawa optymizmem. Pomocne mogą być także materiały poszkoleniowe z warsztatów metodycznych dla nauczycieli, które nasz ośrodek organizował w tym roku szkolnym. Znajdziemy tam elementy ćwiczeń z różnych odmian fitness („Atrakcyjna lekcja wychowania fizycznego dla dziewcząt i nie tylko…”), jogi („Joga w szkole”), tańca („Taniec na lekcji wychowania fizycznego”), wkrótce pomysł na lekcję „Kształtowanie techniki rzutu do kosza w warunkach domowych”. Zainteresowanych materiałami proszę o kontakt.
Idealnie byłoby przeprowadzić takie zajęcia w formie telekonferencji, samodzielnie lub skorzystać z umiejętności uczniów uprawiających różne dyscypliny sportowe w klubach. Na pewno chętnie podzielą się swoimi umiejętnościami.
Wśród pomysłów na domowe aktywności znaleźć można:
- ćwiczenia ogólnorozwojowe z wykorzystaniem sprzętów domowych, takich jak krzesło, łózko itp.,
- ćwiczenia z przyborem (skakanka, hula hop, piłka itp.),
- domowa siłownia (obciążenia z butelek z wodą, taśmy, drążki itp.),
- zumba, pilates, joga, taniec,
- programy treningowe z progresją, takie jak „Aerobiczna 6 Weidera”,
- wykonywanie testów sprawności fizycznej,
- ćwiczenia urozmaicone pomocami, takimi jak „sportowe koło fortuny”, gry planszowe z zadaniami ruchowymi do wykonania,
- korzystanie z aplikacji internetowych do pomiaru aktywności fizycznej.
Gotowe pomysły i scenariusze zajęć można znaleźć na licznych blogach takich jak „ Sport to pestka”.
Sporo kontrowersji wzbudza problem oceniania uczniów w okresie zdalnego nauczania. W przypadku naszego przedmiotu, na szczęcie, temat nie jest tak „gorący”. Od dłuższego czasu ocena z wychowania fizycznego stanowi głównie funkcję motywacyjną i odnosi się do włożonego w zajęcia zaangażowania. Bez trudu oceniać możemy wkład pracy uczniów w opracowanie samodzielnie zaproponowanych lub zadanych materiałów. Większą rangę można by także nadać samoocenie związanej z wykonaniem testów sprawności fizycznej. Na weryfikację wyników przyjdzie czas po powrocie do szkoły.
Życzę wszystkim dużo zdrowia i wytrwałości.
Tomasz Szuszkiewicz
konsultant ds. wychowania fizycznego i edukacji prozdrowotnej