Warsztaty terenowe „Śladami dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego na styku Warmii i Mazur. Reszel i okolice”.

tytul20 maja 2017 roku grupa nauczycieli edukacji przyrodniczej pod opiekuńczymi skrzydłami Wiesławy Kamińskiej - kierownika ECEE i Janiny Meller - konsultanta ds. biologii WMODN w Elblągu, wyruszyła w podróż przez Warmię i Mazury. Poszukiwanie wielokulturowości regionu w krajobrazie Warmii i Mazur zaczęliśmy od Galin. Galiny, to pięknie odrestaurowany majątek ziemski z Pałacem z XVI wieku, dziewiętnastowiecznym Folwarkiem, romantycznym parkiem i ponad 200 ha lasów, łąk, pastwisk i stawów.

Wyjątkową cechą majątku są jego przepiękne rozległe plenery z malowniczymi stadami rumaków ras holsztyńskiej, westfalskiej i S.P. W skład zespołu pałacowo-parkowego wchodzi także spichlerz z XVIII w. oraz czworaki z XIX w. Pałac i folwark zauroczyły nas, a historia miejsca i ludzi, którzy tu mieszkali opowiedziana przez panią Annę Augustyniak-Olszyńską, pozwoliła przenieść się w czasie do dawnych, pięknych, bogatych, dumnych Mazur.

Kolejnym obiektem, który zwiedziliśmy był pałac w Łężanach, który został wybudowany w latach 1909-1911 za przyczyną kontradmirała Reinholda Fischera. Rodzina Fischerów nabyła majątek ziemski w Łężanach w 1872 roku. Po II wojnie światowej w pałacu utworzono Fundusz Wczasów Pracowniczych, a następnie w 1957 roku przekazano go łącznie z całym gospodarstwem Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie. Od tego czasu gospodarstwo stanowi zaplecze doświadczalne olsztyńskiej uczelni. Obecnie w pałacu prowadzone są prace przygotowawcze do adaptacji na nowe cele (zaplecze konferencyjne z bazą noclegową i gastronomią). Stacja Badawczo-Dydaktyczna w Łężanach stanowi zaplecze produkcyjne dla potrzeb dydaktyki i doświadczeń Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Gospodarstwo prowadzi nasadzenia najnowszych i najbardziej wydajnych, odpornych na szkodniki odmian wierzby krzewiastej.

Bisztynek, kolejne miasteczko na szlaku miast Cittaslow, choć niewielkie to z tradycją. Nas jednak głównie interesował największy głaz narzutowy na Warmii i Mazurach tzw. Diabelski Kamień, który ma w obwodzie aż 28 metrów i wysokość 3,2 metra. Głazy narzutowe, przyniesione przez lądolód ze Skandynawii 500 tys. lat temu, to jedna z atrakcji przyrodniczych regionu. Jak głosi legenda, obecność głazu w Bisztynku wiąże się z historią pewnego ubogiego szewca, ale też mocą spełniania marzeń, o ile objedziemy go dwukrotnie.

Wędrując dalej mogliśmy podziwiać rezerwat faunistyczny położony na wysokości wsi Grzęda. Rezerwat przyrody Polder Sątopy-Samulewo jest jednym z najmłodszych w województwie warmińsko-mazurskim. Rezerwat zajmuje powierzchnię 333,30 ha z otuliną o powierzchni 793 ha. Celem ochrony jest zachowanie rozlewiska w widłach rzek Sajna i Ryn, stanowiącego lęgowisko licznych gatunków ptaków wodno-błotnych oraz miejsca koncentracji ptaków w okresie jesiennych i wiosennych migracji. Polder to dawne Jeziora Sajno, które zostało osuszone w celach rolniczych w XIX wieku, a obecnie po zaniechaniu intensywnego osuszania ponownie wypełnione jest wodą, stwarzając sprzyjające miejsce odpoczynku dla licznych ptaków przelotnych.

Słońcem przywitała nas Święta Lipka. Tu odwiedziliśmy sławne Sanktuarium Maryjne, którego kustoszami od początku powstania aż do dzisiaj są Ojcowie Jezuici, już od średniowiecza przyciągające pielgrzymów nie tylko z Prus i Warmii, ale nawet z dalekich stron Polski. Święta Lipka to obiekt zabytkowy niezwykłej wartości, zaliczany do najwspanialszych okazów późnego baroku w Polsce. Zespół architektoniczny złożony z kościoła, krużganku i klasztoru, posiada zachowaną w stanie prawie nie zmienionym bogatą i różnorodną dekorację.

Ostatnim punktem warsztatów terenowych „Śladami dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego na styku Warmii i Mazur. Reszel i okolice” był Reszel – perełka Warmii i Mazur. Reszel, który uzyskał prawa miejskie w 1337 roku może poszczycić się najlepiej zachowanym w regionie średniowiecznym układem urbanistycznym, klimatyczna zabudowa Starego Miasta pochodzi głównie z XIX wieku, ponieważ wielokrotnie niszczyły ja pożary. Reszel to urokliwe miasto z wieloma zabytkami, z których najważniejszy jest Zamek Biskupów Warmińskich. Monumentalną warownię cechuje gotycki charakter, wznoszona etapami w latach 1350 – 1400 przykuwa wzrok i nie sposób przejść obok obojętnie. Wielokrotnie niszczona kryje wiele tajemnic. Odwiedziliśmy także monumentalny kościół Św. Piotra i Pawła, przeszliśmy mostem nad Sajną oraz parkowymi ścieżkami położonymi wzdłuż rzeki. Reszel urzeka turystów, tak mało znany kryje wiele niezwykłych historii, między innymi tę o Barbarze Zdunk, ostatniej spalonej w 1811 roku czarownicy w Europie.
Nasza podróż przez Warmię i Mazury, to niezwykłe spotkanie z przyrodą, kulturą, historią i ludźmi. Wielu uczestników wycieczki nie było świadomych, jak cenne skarby mamy w województwie, a wystarczy spakować plecak i ruszyć na wschód! Tam nadal są miejsca niedocenione a piękne i o niezwykłej wartości, nieodkryte lub zapomniane.

Warsztaty terenowe „Śladami dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego na styku Warmii i Mazur - Reszel i okolice” zostały dofinansowane ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie. Dziękujemy organizatorom za tę wspaniałą przygodę i specjalnie dla nas zamówione na ten dzień słońce!

Marzena Żachowska
uczestniczka warsztatów
nauczyciel SOSW nr 2 w Elblągu