W dniach 2-3 października 2021 r. Nadleśnictwo Elbląg oraz Stowarzyszenie Obserwatorów Ptaków Wędrownych DRAPOLICZ zorganizowało Ptasi Piknik na Mierzei Wiślanej w ramach Europejskich Dni Ptaków. Ta dwudniowa impreza obchodzona jest w 40 krajach Europy i Azji Środkowej. Głównym celem liczenia ptaków jest zwrócenie uwagi na jedno z najbardziej niezwykłych zjawisk w świecie przyrody, czyli jesienną migracje ptaków.
W programie Ptasiego Pikniku była obserwacja migrujących ptaków morskich, obserwacja i liczenie ptaków (wróblowatych i szponiastych) migrujących nad lasem i Zalewem Wiślanym (obserwacja na górze „Pirata”), wspólne obrączkowanie ptaków, quizy i konkursy na temat lasu, przyrody i gospodarki leśnej w Lasach Państwowych, nauka podstaw fotografii przyrodniczej, konkursy, materiały pomocne w rozpoznawaniu ptaków, warsztaty terenowe z rozpoznawania ptaków. Na polanie piknikowej były również stanowiska Fundacji Akcji Bałtyckiej, Ptaków Polski, Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków i Grupy Kuling, z dużą ilością ciekawych materiałów i informacji. Ponadto organizatorzy zapewnili poczęstunek, loterię fantową oraz opowieści o ptakach, lesie i przyrodzie.
Elbląskie Centrum Edukacji Ekologicznej włączyło się w powyższe wydarzenie i zorganizowało warsztaty ornitologiczne dla uczniów szkół elbląskich i powiatów ościennych. Na podstawie wcześniej zamieszczonej informacji na stronie internetowej W-MODN w Elblągu oraz informacji wysłanej do szkół drogą elektroniczną zainteresowane szkoły złożyły wnioski z chęcią wzięcia udziału w takich warsztatach ornitologicznych. W warsztatach wzięli udział chętni uczniowie z 9 szkół różnego typu: Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 1 w Elblągu, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 2 im. Janusza Korczaka w Elblągu, Szkoła Podstawowa w Błudowie, Szkoła Podstawowa w Płoskini, I Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego w Elblągu, Publiczna Szkoła Podstawowa w Węzinie, Szkoła Podstawowa nr 12 im. Michała Kajki w Elblągu, Zespół Szkół i Placówek Sportowych w Elblągu IV Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej, Szkoła Podstawowa nr 1 im. Władysława Jagiełły w Pasłęku. Transport uczniów i nauczycieli jako opiekunów w miejsca docelowe został całkowicie sfinansowany przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie.
Podczas Europejskich Dni Ptaków uczniowie z województwa warmińsko-mazurskiego, mieli okazję spoglądać w niebo i podziwiać niezmordowanych skrzydlatych podróżników zmierzających na zimowiska. Wędrówki ptaków fascynowały ludzi od dawna, ale dopiero w 1899 roku, gdy ptakom na nogi zaczęto zakładać znaczniki z indywidulanym numerem, zwane obecnie obrączkami, zapoczątkowano badanie tego zjawiska. Obrączkowanie pozostaje wciąż podstawową metodą gromadzenia danych o kierunkach i terminach ptasich wędrówek, dostarczając też informacji o długości ich życia, przywiązaniu do miejsc lęgowych, zimowisk, czy też tras wędrówki. Ptaki przemieszczają się z lęgowisk, a więc miejsc, gdzie łączą się w pary, budują gniazda i wychowują młode, na zimowiska, czyli obszary, na których bezpiecznie mogą spędzić najbardziej niekorzystne dla siebie miesiące. Zjawisko przemieszczania się ptaków między lęgowiskami, a zimowiskami nazywa się migracją i występuje dwa razy w roku – wiosną oraz jesienią. Migracje ptaków mają określony cel i mogą odbywać się zarówno w dzień, jak i w nocy. Ptasia skłonność do wędrowania, to umiejętność dziedziczna, która możliwa jest dzięki wrodzonym predyspozycjom orientacyjnym w terenie po osiągnięciu przez ptasi organizm zdolności do dalekiego przemieszczania się. Takim idealnym miejscem dla ptaków jest Mierzeja Wiślana, gdzie można się zatrzymać, odpocząć i najeść przed dalszą drogą. Ten piaszczysty pas stanowi korytarz, wzdłuż którego przelatują ich miliony. Gdy wieje wiatr, ptaki lecą bliżej lądu, wzdłuż wybrzeża „pomorską ptasią autostradą”, co daje jeszcze lepsze możliwości i warunki obserwacji. Uczniowie dowiedzieli się, iż migracje można podzielić na dwa główne rodzaje: dalekodystansowe i krótkodystansowe. Zapoznali się także z podstawowymi formacjami ptaków. Ptaki wędrują w klucz, chmurami lub tworząc linie proste. Najbardziej charakterystyczną formacją jest klucz, tworzony podczas dalekodystansowych lotów ptaków, który ma kształt litery „V”, gdzie jedno ramię jest zawsze dłuższe. Ptaki podczas takich migracji oszczędzają zgromadzony zasób energii, z wyjątkiem ptaka lecącego na czele formacji, dlatego osobniki lecące w kluczu, zmieniają się na swoich pozycjach.
Głównym celem warsztatów było zapoznanie uczniów z europejskim fenomenem, jakim są ptasie migracje, obserwacja przelotów i rozpoznawanie gatunków ptaków w naturze i na podstawie przewodników, poznanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych terenów nadmorskich oraz ich warunków geologicznych, np. Mierzei Wiślanej. Zajęcia warsztatowe prowadzili przewodnicy, ornitolodzy oraz sami nauczyciele. Podczas warsztatów terenowych uczniowie rozpoznawali różne gatunki ptaków i uzupełniali z tym związane karty pracy oraz byli zaangażowani w gry dydaktyczne, rozróżniali odgłosy ptaków, dowiedzieli się o roli krajowej centrali obrączkowania ptaków. Korzystając z wyjazdów edukacyjnych na obszary objęte ochroną przyrody uczniowie również zwiedzali ścieżki ekologiczne, zapoznawali się z różnorodnością biologiczną występującą na tych terenach. Uczniowie z zapałem uczestniczyli we wszystkich proponowanych aktywnościach związanych z edukacją ekologiczną i przyrodniczą, poszli na spacer nad morze, obserwowali ptaki z wieży, integrowali się z innymi uczestnikami Pikniku podczas wspólnego ogniska.
Poniżej galeria zdjęć z odwiedzonych miejsc podczas warsztatów ornitologicznych:
Przygotował na podstawie sprawozdań poszczególnych szkół i placówek oświatowych kierownik ECEE dr inż. Krzysztof Błaszczak konsultant ds. chemii i oceniania.