Publikacja wydana w 2008 roku przez Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Elblągu - Elbląskie Centrum Edukacji Ekologicznej ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie.
Nie znajdziesz w tej książeczce szczegółowego klucza do rozpoznawania owadów, wnikliwego opisu taksonów, dokładnych liczb, encyklopedyzmu i zbędnego w takiej publikacji zadęcia naukowego. Nie jesteśmy entomologami, lecz tylko nauczycielami biologii i przyrody, dlatego nasza książka niech będzie zachętą do poznawania świata owadów w ich naturalnym środowisku, popartą odpowiednią dozą wiedzy i doświadczeń. Chociaż kierujemy tę publikację głównie do nauczycieli przyrodników, to będzie nam miło, kiedy trafi również do rąk i serc wszystkich innych miłośników przyrody, którzy chcą dostrzegać i poznawać fascynujące piękno i złożoność natury, coraz rzadziej w zabieganym świecie zauważane, a przecież istniejące tuż obok nas.
Pozwoliłyśmy sobie poprzedzać merytoryczne strony tej książeczki wybranymi "perełkami" z poezji ks. Jana Twardowskiego, przyjaciela wszelkich stworzeń, który sam siebie nazywał "Janem od biedronki". Poeta zauważa i docenia rolę każdej małej istotki, sugestywnie ją opisuje, chociaż nie był z wykształcenia przyrodnikiem! Taki przykład wrażliwości na świat przyrody proponujemy Państwu jako punkt wyjścia w trudnej profesji nauczyciela. Bez tej wrażliwości nie tylko trudno będzie zachęcić młodzież do nauk przyrodniczych, ale zdobyta z obowiązku wiedza encyklopedyczna okaże się ulotna i bezużyteczna. Jan od biedronki umie się dziwić, a na naukowym zdziwieniu oparta jest filozofia przyrody.
Przekazujemy Ci, Drogi Czytelniku kwintesencję wiedzy o owadach, ale skupiamy się na aspekcie praktycznym obserwacji owadów w przyrodzie. Pragniemy zachęcić do organizowania takich form nauczania, które wyzwalają u ucznia naturalną ciekawość i zarażają radością z mądrze przeprowadzonych obserwacji. Podpowiadamy, jakie owady i jak można samodzielnie hodować. Zamieszczamy wiele rad "praktyka", pana Bartka Bujnika, fascynującego się światem chrząszczy. Proponujemy wykorzystać modę na fotografowanie, która daje rozległe możliwości w dokumentacji biologicznej i rozwija artystycznie. Zamiast tradycyjnego rozdziału o znaczeniu owadów, zamieszczamy inscenizację: "Sąd nad owadami".
Wszystkim naszym czytelnikom, a zwłaszcza koleżankom i kolegom nauczycielom oraz ich uczniom życzymy, by fascynująca okazała się dla nich już sama obserwacja owadów. Pamiętajmy też o tym, że "na pewne obserwacje trzeba sobie zasłużyć" cierpliwością, a inne zjawiają się nagle, zaskakując nas i wprawiając w zachwyt.
dziwi Cię nagłe pojawienie się zjawiskowego motyla w chwili, gdy liczysz kropki na biedronce. Nie domyślisz się, goniąc za rojem trzmieli, że zaprowadzi cię do okazałej naparstnicy. Zaskoczy cię krwistoczerwona ważka z całkiem czarnymi nogami, gdy akurat śledzisz nartniki, szusujące jak katamarany po gładkiej wodzie leśnego jeziora, biegacz, co zwieje, zanim przestawisz obiektyw skupiony na niebieskim orliku, rozbrajanym z ostrogi przez pszczoły szukające nektaru.
Przez wrażliwość i umiejętność dziwienia się stajemy się filozofami przyrody. Z obserwacji rodzi się wiedza o funkcjonowaniu świata, a wraz z wiedzą przychodzi zrozumienie. To nic, że po wycieczce terenowej czy warsztatach przyrodniczych dzieci nie pamiętają wszystkich nazw. Ważniejsze są ich przeżycia, które pozostają na długo w pamięci i pozwalają rozprawić się z krzywdzącymi m.in. dla owadów stereotypami.
Publikacja jest ilustrowana amatorskimi zdjęciami owadów. Aczkolwiek nie dorównują one artystycznym zdjęciom fotografików, dla nas są bezcenne ze względu na swoją wartość poznawczą i ładunek emocjonalny, który towarzyszył naszym spotkaniom z bohaterami tych fotografii.
Wiesława Kamińska i Janina Meller
Publikacja dostępna w Elbląskim Centrum Edukacji Ekologicznej.